//-->

HİKAYELER

Ses Sistemleri Hakkında Her Şey

Ses Sistemleri Hakkında Her Şey

donanim thx Ses Sistemleri Hakkında Her Şey

 

Müzik dinlerken ve oyun oynarken ihtiyaç duyduğunuz ses sistemlerini seçerken gerekli olacak tüm bilgiler bu yazımızda.

Kimimiz sadece duymaya, kimimizse dinlemeye ihtiyaç duyarız. Sadece duymak isteyenler için sorun yok. Bunlar elektronik cihazlar satan herhangi bir mağazaya gidip bir çift hoparlör alır ve sorunu çözer. Ama dinlemek isteyenler için iş biraz karışıyor: Dijital efektler, özenle kaydedilmiş DVD ve yeni nesil kayıtlar, hoparlörler ve sürücüler.

Bir zamanlar evde film izlemek için televizyon kanallarının yayın akışına bağlı kalmaktan başka çare yoktu. Sonrasında gelişen teknolojinin etkisiyle, ne yayınlanırsa onu izlemek yerine arzu edilen filmi seçmeye fırsat veren video kaset teknolojisi evlere girmeye başladı. Bu kayıt sistemi sayesinde, filmler video kaset satan bir yerden temin edilebiliyor ve ailece film izleme zevki mümkün olabiliyordu. Depolamak için kullanılan Betamax ve VHS kasetlerini 10 yıl öncesine kadar satan dükkanlar bulmamız çok kolaydı. Ardından gelen en büyük devrim de VCD oldu ve VCD okuyucular da tıpkı bir zamanların Betamax ve VHS oynatıcıları gibi evlerde yer almaya başladı.

Bu gelişmeden sonra günümüzün fılmleriyse artık optik depolama teknolojileri sayesinde kullanıcılara ulaşıyor. VCD, bu anlamda gerçekten de manyetik kayıt teknolojisiyle depolanmış Betamax ve VHS kasetlere göre büyük bir gelişmeydi. Bunun da en büyük sebebi daha net görüntüler ve daha çarpıcı ses efektleriydi. Sonuçta görüntü sistemlerinin yanı sıra evlerde artık ses sistemi ihtiyacı da kendini göstermeye başladı. Her ne kadar ilk zamanda bu tip teknolojiler lüks gibi görünse de, günümüzde yaygın olarak kullanılan DVD’lerle gelen çevresel ses ve yakın gelecekte yaygınlaşacağı şimdiden belli olan Blu-ray gibi yeni nesil kayıt formatlarıyla beraber gelecek olan kayıpsız çevresel ses desteği yüzünden artık bir ihtiyaç halini alıyorlar.

Bütün bu gelişmeler olurken bilgisayarlar da daha küçük, daha hızlı ve daha kolay taşınabilir olma yolunda ilerliyordu. Bu gelişmenin devamında da bilgisayarlar evlerde gerekli olmaya başladı. Bilgisayarların optik sürücülerle tanışması sonrasında, zaten evlerde bilgisayar kullanıyorken ayrı bir sistem kurmak yerine fazladan para harcamadan kolaylıkla evdeki bilgisayarda film izlemek ve müzik dinlemek mümkün hale geldi. Bu aşamadan itibaren bilgisayarlarda da ses sistemlerine ihtiyaç duyulmaya başlandı.

Nasıl bir ses sistemi?

Her şeyden önce ses sistemi satın alınırken ileriye dönük sistemleri tercih etmek faydalı oluyor. Yapılan çalışmaların teknolojiye kazandırdığı meyveler günden güne toplanıyor. Optik depolama birimlerinin en son örnekleri Blu-ray teknolojileri. Bu teknolojiler 7.1 kayıpsız ses standardına sahip. Gelecekte bu standart kullanılacak olsa da kullanıcılar günümüzde 5.1 ses sistemlerini daha sık tercih ediyor. Bundaki en önemli faktör, fazladan iki hoparlörün yer ve kablo fazlalığının olmaması. Eviniz yeterli genişliğe sahip değilse tercih edilecek ses sisteminin 5.1 olması daha uygundur. Ancak “bu kalite bana yetmez, ben daha detaylı ses dinlemek ve film izlerken daha gerçekçi ses duymak istiyorum” diyorsanız 7.1 ses sistemi satın almanız gerekiyor.

donanim 1202990778873 Ses Sistemleri Hakkında Her Şey

Kaliteli bir ses sistemi kurduğunuzda duyduğunuz müzik ve ses efektlerinden çok daha fazla keyif alacaksınız.

Bir diğer dikkat edilmesi gereken nokta ses sisteminizi bilgisayarınızda mı, yoksa televizyonda mı kullanmak istediğiniz. Eğer bilgisayarda kullanmak istiyorsanız çok özellikli bir amplifikatöre ihtiyacınız olmayacaktır. Zaten ihtiyaç duyulan teknolojileri bilgisayar yazılımları başarılı olarak kullanabiliyorlar. Ancak televizyonda izleyecekseniz ve kalitenin önemli bir unsur olduğunu düşünüyorsanız kesenin ağzını biraz açıp iyi bir amplifikatör almanız gerekiyor. Çünkü kalite için Dolby Pro Logic, Dolby Pro Logic II, Dolby Pro Logicllx, Dolby Digital 5.1, Dolby Digital Ex gibi teknolojileri destekleyen bir amplifikatöre ihtiyacınız olacak. Ses sistemlerinin kalitesini belirleyen önemli unsurlardan biri de kuşkusuz ki sistemin çalışma frekansı aralığı. Kaliteli bir ses sisteminin 20 Hz – 20 KHz arasındaki sesleri rahatlıkla verebilmesi gerekiyor. Düşük frekanslar bas sesleri, yüksek frekanslar da tiz sesleri oluşturuyor. Dolayısıyla da uygun aralıkta çalışmayan bir sistem ya bas ya da tiz seslerin yeterince duyulmasını engelliyor.

Stereo ses

Ses kayıtlarının tek kanal olmasından çok uzun zaman önce vazgeçildi. Hatırlayacağınız gibi tek kanaldan kayıt ve dinleme olayına mono ses deniliyordu. Mono ses teknolojisi eski olsa da yakın zamana kadar kullanılıyordu. Artık stereo ses sistemleri bile yerini yeni teknolojilere teslim ediyor. Bu sistemlerin en küçüğü 4.1 olmakla birlikte hoparlör sayısı 7.1 e kadar çıkıyor. Hoparlörlerin sürülmesi kayıttan olduğu gibi simülasyonla da oluşturulabiliyor.

Surround (çevreleyen ses) nedir?

Surround, Türkçede “çevreleyen” anlamına geliyor. Mantık, kanepenizin olduğu, film izlemek için bulunduğunuz alanda sesin 360 derece duyulabilir olmasına dayanıyor. Sesler her kanaldan ayrı duyuluyor. Kulağımız arkadan, yandan ve önden gelen orta ve yüksek frekanslı sesleri ayırt edebiliyor. Bas, yani düşük frekanslı seslerdeyse durum daha farklı oluyor. Kulağımız bu tondaki seslerin nereden geldiğini ayırt edemiyor. Surround teknolojileri çevrenize sayıları 4 ile 7 arasında değişen hoparlörler yerleştirerek, izlediğiniz filmin içindeymişsiniz gibi bir atmosfere sahip olmanızı sağlıyor. Bir macera filmi izlediğinizi düşünün. Sağdan bir mermi atılıyor ve merminin sesi ön sağ hoparlörden önce orta, sonra arka hoparlörlere doğru hızla ilerliyor. Aynı zamanda sol taraftaki kahraman “kaç” diye bağırıyor. Bu esnadaki olayın tüm heyecanını evinizde hissedebiliyorsunuz.

donanim 129025 Ses Sistemleri Hakkında Her Şey

Resimde 7.1 çevreleyen ses için örnek bir hoparlör yerleşimi görülüyor.

Dolby Pro Logic

Dolby laboratuarlarında yapılan araştırmaların en sade halidir. Dört çevresel hoparlöre ve bir bas hoparlörüne ihtiyaç duyuyor.

Dolby Pro Logic II ve Dolby Pro Logic IIx

Dolby Pro Logic II, stereo çıkışa sahip sesleri 5.1 ses sistemlerinde dinlememize uygun hale getirir. Basitçe belli bir gecikme mantığı kullanıyor ve sesin gerçekçiliğini her durumda koruyamıyor. Dolby Pro Logic IIx ise aynı mantığın 6.1 veya 7.1 ses sistemlerinde işlemesidir.

Dolby Digital 5.1

Bu format AC-3 (Audio Code-3) olarak da bilinmektedir. Gene Dolby firmasının geliştirdiği ve gerçekten her sesin ayrı ayrı ve detaylı olarak altı hoparlörden de duyulmasını sağlıyor.

Dolby Digital EX

Dolby Pro Logic II ve Dolby Pro Logic llx’te olduğu gibi sesin AC-3 formatıyla oynayarak 6.1 veya 7.1 hoparlörde duyulmasını sağlıyor. 6.1 veya 7.1 sesleri doğrudan (kayıpsız) olarak duymak mümkün değil.

Trusurroun SRS

Bu formatsa stereo sistemlerde kullanılır. Altı kanallı çıkışa sahip AC-3 formatlı dosyaları stereo kanalda duyulabilecek şekilde işler.

Dolby Virtual Speaker

Hoparlörlere eşit uzaklıkta bulunmanızı gerektiren, diğer formatlardan daha zahmetli bir format. Stereo hoparlörlerde Dolby Digital 5.I kanal ses duymanızı sağlıyor.

Digital Theatre Systems DTS

İlk duyulduğu film, 1993 senesinde yayınlanan Jurassic Park idi. Bu sistem Dolby Digital 5.11e aynı işi yapıyor,ancak büyük bir avantajı var. Seslerin yüzde 25 ile yüzde 30 arasında daha detaylı duyulmasını sağlıyor, yani kayıpsıza çok daha yakın. Aynı zamanda 6.1 ve 7.1 ses sistemlerinde de daha kaliteli ses çıkışı sağlıyor. DTS ES, çevresel ses hoparlöründen bağımsız olarak altıncı hoparlörü de destekliyor.

THX

Lucas Film şirketi tarafından geliştirilen bu sistem, akustik performansı artırmak için ortaya çıkmıştır. Bu formatta yayınlanacak kayıtlar test edilip onaylandıktan sonra THX sertifikası alabiliyor.

Amplifikatörler

donanim amp1 Ses Sistemleri Hakkında Her Şey

 

Bir ses sisteminin olmazsa olmaz ihtiyaçlarından biridir. Bilgisayar, DVD oynatıcılar vb. gibi cihazların ses çıkışları standart olan 0.7 W kulaklık çıkış seviyesindedir. Ses sistemlerinde amplifikatörler bu noktada devreye girerler. Amaçları, kulaklık seviyesindeki analog elektrik ses sinyallerini hoparlörler için gerekli olan güce çıkartmaktır.

Ses siteminizi hazır almak yerine toplayacaksanız, amplifikatör alırken hoparlörlerinizin güç ve empedansına uygun ürünü seçmelisiniz. Bununla birlikte bazı amplifikatörler DVD oynatıcı ve radyo gibi devrelerle birleştirilmiş olarak satılıyor. Eğer televizyonda kullanmak için ses sistemi arıyorsanız, yukarıda belirtilen teknolojileri destekleyen amplifikatör daha uygun olacaktır.

Hoparlörler ve çalışma prensipleri

Hoparlörler elektrik sinyalini ses dalgalarına çevirmeye yarar. Sabit bir mıknatısın ortasında sarılı bobinlere verilen elektrik akımıyla oluşan ikinci bir manyetik alanın etkisiyle koni kısmının hareketi ses dalgalarını oluşturur. Çalışma şekillerine göre sınıflandırılan hoparlörler elektrodinamik, magnetostatik, elektrostatik ve elektromanyetik olmak üzere dört çeşittir. Eğer kendi ses sisteminizi toplamak istiyorsanız hoparlör seçiminde dikkat etmeniz gereken unsurlardan biri empedans ve güç uyumudur. Hoparlör empedansı değişik değerlerde olur. Piyasada genellikle 4 ohm, 8 ohm ve I 6 ohm değerlerine sahip hoparlörler vardır. Ancak hoparlörleri seri ya da paralel bağlamak istediğinizde üzerinde yazan değerlerin dışında bir değere sahip olursunuz. Hoparlörlerinizin empedansı yüksek olursa, amplifikatörünüz yeterli seviyede akım sağlayamayaz. Buna bağlı olarak ses yüksek frekanslı ve zayıf şiddette çıkacaktır. Hoparlör empedansının düşük olması durumundaysa yükselticiniz daha güçlü olduğundan daha fazla akım vermek veya varsa kısa devre korumasına geçmek isteyecektir. Kısa devre koruması yoksa yükselticiniz veya hoparlörünüz zarar görür ve kullanım ömrü kısalır. Dikkat edilmesi gereken bir diğer unsursa hoparlörün çalışabileceği güç seviyesidir. Hoparlörlerin üzerinde güç değerleri değişik hesaplamalarla belirtilir. Şimdi kısaca bunlara deyinelim.

Peak Music Power Output (PMPO)

Genellikle hoparlörlerine güvenmeyen markalar abartması kolay olan bu değeri kullanırlar. Ucuz sistemlerde sıklıkla karşılaşmamızın temel nedeni, hoparlörün bir anlık (çok kısa bir zaman diliminde) dayanabileceği maksimum gücü temsil etmesidir.

Root Mean Square (RMS)

Bu değerle ifade edilen güç PMPO değerine göre daha gerçekçidir. Dolayısıyla piyasada sıkça karşılaşılabilecek bir değerdir. Belirtilen güç değeri, kabaca değişik frekansların ortalamalarının karekökünün hesaplanmasıyla bulunur.

Operating Power (OP)

Operating Power, hoparlörden bir metre uzakta duran mikrofonda 86 dB ses ölçülürken, hoparlörün harcadığı güç olarak tanımlanır. Bu değer hoparlörün en az yıpranmayla verebileceği ses şiddetini gösterir. Eğer ilgilendiğiniz ürünün özellikleri arasında RMS veya PMPO değerlerinden biri ya da ikisiyle birlikte OP değeri de yazıyorsa, dikkat edilmesi gereken değer OP değeridir.
Musical Power (MP)

Bu değer, sesin netliğini kaybetmeden önceki anlık harcadığı gücü gösterir. Hoparlörün en gerçek değeri MP değeridir. Bu değeri gördüğünüz hoparlörde ne yazılmışsa o güce kadar rahatlıkla o hoparlörü kullanabilirsiniz.

Akustik

donanim home theater system 300x300 Ses Sistemleri Hakkında Her Şey

 

Ses sistemlerinde hiç şüphe yok ki en önemli unsur akustiktir. Akustik dengesi olmayan ortam ve / veya hoparlör yeterli verim ve temiz (gürültüsüz) ses sağlayamaz. Ses sistemlerinde ses kalitesi yüzde 60 civarında akustik dengeye bağlıdır. Akustik, sesin kapalı bir alanda dağılım biçimini inceleyen bilim dalının adıdır. Yani sesin duvar gibi nesnelere çarparak yankı yapması, ses sistemlerinde pek de istenilen bir olay değildir. Çünkü ses yankı yaptığında kaynağın netliğini ve şiddetini (gücünü) düşürür.

Bu noktada devreye akustik bilimi giriyor. Sesin yankıya neden olacak noktaya çarpıp geri gelme zamanı ve sesin kaybolma anına kadar geçen zaman zarfında gelişen olayları akustik bilimi inceliyor. Hoparlörlerin çıplak olmama nedenleri de bundan ibarettir. Hoparlör kabinlerinde koninin arka kısmında oluşan seslerin sönümlenmesi veya belli bir etkiyle koninin önüne aktarılması, hoparlörün verimini korumaya veya ses şiddetini artırmaya yarıyor.

Evinizde akustik denge kurmak için yapabileceğiniz pek fazla bir şey olmasa da bu hiçbir önlem alamayacağınız anlamına gelmez. Ses dalgaları duvar, vazo gibi sert cisimlere çarptığında yankı yapar. Bu yüzden bulunduğunuz ortamda sert cisimlerden mümkün olduğunca kaçınmanız gerekir. Yani odayı fazla eşyayla doldurmaktan kaçınmanız gerekiyor. Bununla birlikte halı, ahşap ürünlerve süngerimsi örtüler kullanmak işinize yarayacaktır. Her ne kadar müdahale etmeniz zor olsa da alanın hacmi sesin netliği ve şiddetinde rol oynar.

Hoparlörleri Yerleştirirken

Hoparlörleri yerleştirirken dikkat edilmesi gereken önemli bir unsur, hoparlörlerin kulak seviyesine yakın yükseklikte olmasıdır. Hoparlörlerde oluşan ses belli bir açıyla yatay pozisyonda genişlediği için, sesin yankı veya gürültü oluşmadan kulağımıza gelmesinde faydalı olacaktır.

Hoparlörleri uygun şekilde konumlandırmak (ayaklığın etkisi)

Deneyip aldığınız bir sistem evinizde mağazadaki kadar kaliteli ses vermezse şaşırmayın. Ses sistemlerinde hoparlörlerin uygun konumda olması kalite açısından çok önemlidir. Evde de aynı, belki de daha yüksek kalitede ses duyabilmeniz için hoparlörü uygun konuma yerleştirmelisiniz. Özellikle yan ve arka hoparlörleri ayaklığa yerleştirmeniz ya da duvara asmanız faydalı oluyor. Ayaklık kullanma ve asma yöntemleri hoparlörlerin kulakla aynı hizaya gelmesini sağlıyor. Bu da sesin bozulmadan, daha net ve doğrudan kulağınıza ulaşmasını sağlıyor. Ayrıcakanepenize ön hoparlörlerin 45 – 60 derece, arka hoparlörlerinse 60 – 90 derece açıyla bakmasını sağlamalısınız. Eviniz yeterli akustik dengeye sahipse, bu şartları sağladığınız zaman o ses sisteminden duyabileceğiniz en verimli sesi elde edeceksiniz.

Bugün 2 ziyaretçi (137 klik) kişi burdaydı!
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol