Yonga Seti
Yonga Seti
Yonga seti anakartın ayrılmaz parçasıdır ve bu olmadan anakart çalışmaz. Farklı adlar altında olmasına rağmen yonga setleri genellikle iki kısımdan oluşur, ancak yaygın olarak kuzey köprüsü ve güney köprüsü olarak bilinirler.
Kuzey köprüsü işlemcinin sistem belleği ve grafik kartıyla iletişimini üstlenir. Ayrıca, bazı yonga setleri belirli veri yolu hızlarını desteklemediğinde doğrudan işlemci FSB hızında da etkiye sahiptir. Anakartla çalışacak ekran kartının yanı sıra anakartın desteklediği bellek türünü de belirler. Güney köprüsü yüksek hızlı bir arabirimle kuzey köprüsü’ne bağlıdır ve ana görevi Seri ATA (SATA) denetleyicileri (dahili veya harici), Ethernet, ses, USB 2.0 ve genel olarak PCI Express x1 ve PCI yuvaları gibi aygıtlarla uğraşmaktır.
Ancak, tüm bunlar Intel’in yeni tek yonga setli çözümü olan P55 yonga setinin piyasaya sürülmesiyle değişti.Dünyadaki en büyük bilgisayar CPU’su ve yonga seti üreticisi olan Intel, yonga setlerinin yapılma şeklinde yeni bir yön oluşturacak büyük bir adım attı. Bu bölümde daha sonra bu yeni yonga setiyle ilgili daha fazla bilgi vereceğiz ve geçmişteki Intel yonga setlerinden ayrı olan setleri açıklayacağız.
Ayrıca, bu bölümde Intel’in daha geleneksel yonga setlerinden de bahsedeceğiz ve çeşitli yonga setlerinin ne gibi özellikler sunduğuna ve hangi işlemcilerle çalıştığına bir göz atacağız. Belirli yonga setleri yalnızca tasarlandıkları işlemcilerle çalıştığından CPU’nuz için doğru yonga setini seçmeyi unutmamak çok önemlidir.
Ancak, çoğu anakartta hala iki yonga seti bulunduğundan buraya geçmeyelim. Geleneksel yonga seti tasarımlarında bellek denetleyicisi, PCI Express denetleyicisi bulunan ve dahili grafik kartı bulunan yonga setlerinde IGP veya Tümleşik Grafik İşlemcisini de burada bulabileceğiniz kuzey köprüsüne bir göz atalım. Kuzey köprüsüne MCH veya Bellek Denetleyicisi Hub’u denir, IGP sürümleri ise GMCH (G, Grafik demektir) olarak bilinir. Anlamı bir tarafa, kuzey köprüsü uzun süre önemli bir bileşen oldu, ancak Core i7 platformu ve X58 yonga setiyle birlikte Intel bellek denetleyicisini CPU’nun içine taşıyarak yonga setlerinin çalışma şeklini değiştirdi.
Ancak, Intel bu platform için QPI veya Quick Path Interconnect (Hızlı Yol Arabağlantısı) olarak bilinen yeni ve hızlı, CPU’dan yonga setine arabağlantı teknolojisi çıkardı ve ayrıca bu hızlı veriyolundan büyük fayda sağlayan yüksek seviye CPU’lu iş istasyonları ve sunucularını da hedeflemektedir.
Diğer taraftan güney köprüsü ya da ICH (G/Ç Denetleyici Hub’ı) özel yüksek hızlı arabirim (Intel yonga setlerinin çoğunda bu veriyoluna DMI (Doğrudan Medya Arabirimi denir)) üzerinden kuzey köprüsüne bağlanır. Güney köprüsünde birkaç özellik bulunur, ancak en önemlileri PCI ve PCI Express denetleyicisi, SATA ve IDE denetleyicisi (bazı duurmlarda RAID ile) ve USB, ses ve ağ arabirimleridir. P55 yonga setindeki doğrudan CPU’ya bağlanan DMI arabirimine sahip gelişmiş güney köprüsü sürümü çok daha iyidir, ancak bu konuyu bu bölümde daha sonra anlatacağız.
Intel X58 – Üst Seviye Performans Yonga Seti
Intel X58 yonga seti mümkün olan en iyi performansı sunmak amacıyla geliştirilmiştir. Önceden bahsetmiş olduğumuz gibi, X58 tabanlı platform üst seviye çok CPU’lu iş istasyonları ve sunucuları hedeflemektedir. Intel aynı platform üzerinde üst seviye tüketici çözümü oluşturmaya karar verdi ve bu sayede üst seviye tüketici alanında şimdiye kadar görülmemiş birçok özellik sunan Core i7 ve X58 platformunu sağladı.
X58 yonga setinin tasarımı, bellek denetleyicisi artık yonga setinin bütünleşik parçası olmadığından Intel’in geçmişte yaptıklarından oldukça farklıdır. Bu nedenle X58 yonga seti Intel dilinde IOH veya G/Ç Hub’ı olarak bilinir. X58 yonga seti, 36 PCI Express yolundan az olmayan üst seviye PCI Express denetleyicisi özelliğine sahiptir. Bu, herhangi bir rakip çözümden çok dah fazla bant genişliği sunduğundan, X58 yonga setini birden çok grafik kartı kullanan üst seviye oyun bilgisayarları için ideal bir platform yapar. Bir çift PCI Express 2.0 x16 yuvası ya da dört adet PCI Express 2.0 x8 yuvası çalıştırmak üzere yapılandırılabilir.
X58 yonga seti üst seviye Extreme Edition CPU’ları hedefleyecek olmasına rağmen, Intel gelecekte daha kullanıcı dostu fiyata sahip P55 yonga seti ve 8xx-serisi Core i7 platformuna geçiş yapacağından 9xx-serisi Core i7 işlemcilerle çalışmaktadır. X58 yonga seti bir süre Intel’in üst seviye çözümü olarak kalacaktır.
İntel P55 – Yonga Seti Gelişiminde Gelecek Nesil
Bu yılın başlarında P55 yonga setinin piyasaya sürülmesiyle, Intel üç yongalıdan iki yongalı çözüme geçiş yaparak CPU ve yonga seti tasarım şeklini değiştirdi. Bu yeni tasarım birçok avantajı vardır. Daha az maliyetli bileşenler gerekli olduğundan, en azından uzun dönemde daha fazla maliyetine katlanılabilir anakartların üretilmesine yol açacaktır. Bazı yonga setlerinde gördüğümüz acayip soğutma çözümlerine gerek bırakmayacak şekilde yonga setinin daha az sıcaklık üretmesi başka bir faydalı tarafıdır.
CPU’yu soğutmak daha kolay olduğundan, bellek ve PCI Express denetleyicisini CPU’nun içine taşımak daha mantıklıdır ve bu sayede çalışan sistem için genel bir soğutucu haline gelir. Ancak, bellek denetleyicisi ve PCI Express denetleyicisinin CPU içinde olmasıyla, CPU seçimi öncesine göre daha önemli hale gelmiştir ve satın aldığınız CPU’ya bağlı olarak, anakartınız biraz farklı çalışabilir ve bazı özellik farklılıkları olabilir.
Diğer Platform Seçenekleri
X58 ve P55 yonga setleri Intel’in tek çözümü değildir ve Celeron, Pentium veya Core 2 tabanlı bir işlemciye karar verirseniz, ihtiyaçlarınıza ve bütçenize bağlı olarak seçebileceğiniz çok sayıda yonga seti vardır.
Bir diğer üst seviye seçeneği, bir çift PCI Express 2.0 x16 yuvası sunan Intel X48 yonga setidir. Sonraki alt model anakarta bağlı olarak bir çift PCI Express 2.0 x8 yuvası sunan daha az maliyetli P45 yonga setidir. Tümleşik grafik arıyorsanız, G4x serisi yonga seti Ev Sinemasi Bilgisayar sistemleri ve SOHO iş çözümleri için bunu uygun platforma haline getiren HDMI ve DVI gibi oldukça zengin ekran çıkışı seçenekleri sunmaktadır.
Anakarta bağlı olarak, bu yonga seti DDR3 veya DDR2 desteğine sahiptir ve bu yonga setlerinden herhangi birine sahip bir anakarta yatırım yaparsanız, DDR2 gelecek yıllarda yavaş yavaş bitirileceğinden DDR3 belleğe karar vermek mantıklı olabilir. Nerdeyse DDR2 ile aynı DDR3 fiyatıyla, büyük ekstra masraf da değildir, ancak sistemi yükseltmeyi planlamıyorsanız, DDR3 bu yonga setlerinde DDR2′ye göre büyük fayadalar sunmadığından maliyeti azaltmak daha iyi olur.
Tümleşik Grafik Çözümleri
Şu anda Intel Celeron, Pentium ve Core 2 işlemcilerde yalnızca 4 serisi yonga seti için tümleşik grafik sunmaktadır ve seçilebilecek birkaç farklı model vardır, ancak son modeller G45, G43 ve G41 yonga setleridir. Tümleşik grafiğe sahip yonga seti almanın esas faydası daha düşük genel sistem maliyetidir. Ancak, oyun oynamakla ilgilenmeyenler için, tümleşik grafik adanmış grafikten daha az güç kullandığından mantıklı bir çözümdür aynı zamanda. Bu, sonuçta elektrik faturanızda para tasarrufu yapacak daha düşük genel sistem güç harcaması demektir. Yonga seti yerine Intel’in gelecekteki işlemcileri tümleşik grafik özelliğine sahip olacaktır.
Intel G41 Yonga Seti
Üst seviye grafik çözümleri için yonga setini yeterince soğutma zorluğu dezavantajından dolayı bu daha hızlı tümleşik grafik sağlayacaktır.Intel G4x serisi yonga setleri video kodunu çözme yükünü CPU’dan alan Intel Net Video Teknolojisi gibi bazı ek faydalar sunmaktadır. G4x yonga setlerinin üçü de bunları ideal Ev Sineması Bilgisayarı çözümü yapan HDMI çıkışı sunmaktadır.
P55 yonga setinin kendisi doğrudan CPU’ya bağlanan DMI arabirimine sahip gelişmiş bir güney köprüsüdür. Özellikler açısından P55 yonga seti hem eklenti kart yuvaları hem de RAID veya Gigabit Ethernet denetleyicileri gibi üçüncü taraf eklentileri için kullanılabilen sekiz adet PCI Express 2.0 veri yolu sunmaktadır. Ayrıca, RAID ile altı adet SATA bağlantı noktası, 14 adete kadar USB 2.0 bağlantı noktası ve yüksek tanımlamalı ses desteği de vardır. Bunun gibi, X58 platformunun gücüne gerek duymayan titiz kullanıcılar için uygun iyi özellikler sunmaktadır. P55 yonga seti LGA-1156 soketini kullandığından 7xx-serisi Core İ5 işlemcilerin yanı sıra 8xx-serisi Core i7 işlemcileri de desteklemektedir.
Gelecekte Intel’den CPU’ya yerleştirilmiş tümleşik grafik sunacak daha çok iki yongalı çözümler göreceğiz. Bunun yapmanın faydası, daha hızlı ve gelişmiş tümleşik grafik çözümlerine neden olacak şekilde CPU’yu yonga setinden daha kolay soğutmaktır.