Mobil İşletim Sistemleri

Mobil İşletim Sistemleri

Telefonlarımızı akıllandıran mobil işletim sistemlerinden hangisinin daha iyi olduğunu merak ettik. İşte yanıti…

Siemens cep telefonlarında Java destekli gömülü işletim sistemini kullanmaya başladığında bir şeylerin değişmeye başladığını fark etmiştik. Artık hafızası 1-2 MB’ı geçmeyen renkli ekranlara sahip telefonlarımıza Java uygulamaları yükleyerek yeni yetenekler katabilecektik. Zamanın bu akıllı telefonları o kadar tuttu ki, telefon üreticileri daha gelişkin donanımlara sahip telefonlar üretmeye başladılar. Sonuç olarak da birkaç büyük üretici masaya oturup Java tabanlı Symbian OS’in temellerini atmaya karar verdiler. İşte o günler mobil teknolojiler açısından bir nevi milat olarak kabul edilebilir.

Çünkü o dönemlerde yazılım devi Microsoft da masaüstü işletim sistemi Windows’un PDA ve cep bilgisayarlarında çalışabilecek bir sürümünü hazırlamaktaydı. 2002′den sonra mobil piyasada MS Windows Mobile ve Symbian OS (1980′lerde bu sistemin adı EPOC OS olarak geçmekteydi) hâkimiyeti gerçekleşti. O dönemlerde Windows Mobile sadece belli markaların PDA ve cep bilgisayarlarında yer alırken, Symbian OS birçok cep telefonu markasının (Nokia, Siemens, Ericsson vb.) uygun fiyatlı ürünlerinde kendisini gösteriyordu. Dolayısıyla pazardaki hâkim sistem halini alıverdi. Bu nedenle yazılım geliştiriciler Symbian OS için uygulama geliştirmeye başladılar. Şimdilerde yazılım desteği en yüksek olan mobil işletim sistemlerinden biri Symbian diyebiliriz.

Linux sahneye giriyor

Cep telefonu dünyasına fazla gecikmeden Linux da adım attı. Motorola başta olmak üzere birçok akıllı telefon ve PDA cihazında Linux’un mobil sürümlerini görmeye başladık. Hatta OpenMoko gibi modüler donanımlara sahip geliştirilebilir Linux telefon modelleri de kitler halinde satılmaya başlandı. Ancak ne yazık ki Linux da bir diğer masaüstü işletim sistemi olan Windows gibi cep telefonu piyasasında hâkim sistem konumuna gelemedi. Symbian OS’in neredeyse Nokia hakimiyetine geçmesinin ve Palm OS’in Windows Mobile karşısında bir nebze tökezlemesinin ardından Linux sistemli telefonların da sayısı azaldı ve Uzakdoğu piyasasından dışarıya pek çıkamaz oldu.

Oyun devri kapandı

Cep telefonlarının internetle fazlaca haşır neşir olmadığı dönemlerde genellikle oyun ağırlıklı uygulamalar geliştiriliyordu. Ancak yakın geçmişte GSM operatörlerinin uygun fiyatlı internet paketleri çıkartmaları, 3G’nin hayatımıza girmesi ve telefonların birçoğunun Wi-Fi desteği sunması sayesinde mobil işletim sistemleri de internet uygulamalarına uygun hâle gelip, iş dünyası için ofis entegrasyonları da sunmaya başladılar.

Bu akım aynı zamanda mobil yazılım geliştiricilerini de etkileyerek, üretilen uygulamaların oyun hâkimiyetini azaltıp, masaüstü sistemlerden alışageldiğimiz araçlar ve yazılımlara ağırlık verilmesini sağladı. Ancak bu gelişmelerden yine en büyük nasibi Symbian OS aldı ve geçmişinin de verdiği temelle yazılım depolarını doldurmaya devam etti.

iPhone geliyor ve mobil dengeler değişiyor

Steve Jobs ne yapsa olay ve trend olmuştur diyebiliriz. Bunun başında kuşkusuz Apple iPod ve diğer Mac ürünleri geliyor. Ancak bu zat iPod’a GSM özelliklerini eklemeye kalktığında mobil piyasanın dengelerini değiştireceğini elbette ki öngörmüş olacaktı. iPhone daha kendisini göstermeden birçok ülkede ön sipariş çılgınlıkları yaşandı, ve genel olarak kullanım tarafında getirdiği radikal değişiklikler sayesinde hemen her kullanıcının beğenisini toplamayı başardı.

Elbette ki bu Apple’ın ticari başarısı olarak görülmenin yanı sıra mobil işietim sistemi pazarını da altüst etti. Çünkü iPhone mevcut mobil sistemlerden hiç birisini kullanmıyordu. Mac OS X’u temel alan ve iPhone OS diye adlandırılan yeni bir yazılımdı bu. Yani pazarda bir cephe daha açılmış oldu. iPhone’un satış rekorları kırmasının da etkisiyle pazardaki mobil geliştiriciler de bir anda iPhone uygulamaları geliştirme yarışına girdiler.

Apple Store’un da sunduğu avantajlarla iPhone bir anda Symbian kadar olmasa da hatırı sayılır bir yazılım çeşitliliğine ve zenginliğine ulaşıverdi. Üstelik iPhone donanımının da verdiği yetiler sayesinde müzik aletlerini simüle etmekten, pusulaya ve hatta su terazisine kadar birçok farklı alanda eğlenceli ve faydalı yazılıma da sahip oldu. Yeni iPhone modellerinin çıkması cihazın ve iPhone OS’in yeteneklerini artırarak kullanıcıları fethetmeye devam ediyor. Şimdilerde rahatlıkla hâkim mobil sistem diyebileceğimiz iPhone OS üzerinde rahatlık video işleme yazılımları kullanabiliyor ya da ses kayıtlarını efektlerle zenginleştirip çeşitli besteler hazırlayabiliyorsunuz.

Ancak iPhone OS’in de yapamadıkları var. Örneğin internetin vazgeçilmezi Flash, iPhone’da çok büyük sorun. İşte bu yapamadıkları nedeniyle piyasaya yeni ürünlerin girebilmesi için açık kapılar kalıyor.

Google iş başında

Apple telefon pazarına girer de internet devi Google boş durur mu? Elbette durmaz. iPhone’un başarısını gören Google hemen ünlü cep telefonu üreticileriyle bağlantıya geçip bir “Google Phone” projesi başlattı. İşin donanım kısmını açık bırakarak birkaç farklı firmadan ürünler aldı. Bu sayede piyasada her keseye uygun Google Phone’lar olabilecekti. İş en büyük ayrıntıya yani işletim sistemine gelip çattığındaysa Google gözünü Linux’a çevirdi.

Bu hamle Linux için mobil piyasada ikinci bir şans olacaktı. Ancak geçmişteki başarısızlığın tekrar etme ihtimali vardı ve bu defa piyasada iPhone gibi dişli bir rakip duruyordu. Google bu noktada ticari zekâsını da kullanıp, Linux’un mobil taraftaki bir eksiğini giderip güçlü bir mobil OS yaratmak istedi. Sonuçsa muhteşemdi; eski Linux tabanlı mobil OS’le alakası bile olmayan bir sistem vardı karşımızda. Eski Linux Mobile 2.2 çekirdeğini kullanan, daha çok gömülü sistemlere uygunken, Google’ın Mobile Linux OS’i Android ise masaüstü Linux dağıtımlarının kullandığı 2.6 çekirdeğini kullanan bir sistemdi.

Yani masaüstü Linux ne yapabiliyorsa Android de onu yapabiliyordu. Bu Google’a çok şey kazandırıyordu. Öncelikle ortaya getirdiği Android, masaüstü Linux’lara uygun yazılımları da kullanabilecekti. Bu sayede Google kılını bile kıpırdatmadan on binlerce yazılımdan oluşan depolara sahip oluverdi. Üstelik kendi adının gölgesi olduğu sürece geliştiriciler Android için üretmekten geri durmayacaktı, ve Google’ın masaüstü kullanıcılara kabul ettirdiği online servisleriyle kurulabilir yazılım çözümleri de Android’e entegre olduğunda mobil dünyada hakim sistem olması işten bile değildi.

Bu durumun bir diğer artısı da yıllardır dillerden düşmeyen Google OS’in gün yüzüne çıkmak için Google’ın bir işaretine bakıyor olması diyebiliriz. Ne de olsa Android, Linux’un yapabildiği her şeyi yapabiliyorsa neden masaüstüne de çıkmasın ki? Majörler masaüstünden mobil cihazlara inmeye uğraşırken, Google belki de mobil platformdan masaüstü platforma çıkmayı hedefliyordun Bunu zaman gösterecek.

Mobil İşletim Sistemlerinin Sahip Oldukları Dezavantajlar

ANDROID

• Hâlihazırda benimsenmiş standartları desteklememesi ve bu nedenle uygulama geliştirmenin zor oluşu

• Java VM içermesine rağmen şimdilik JavaME desteği içermemesi

• Bir üst sürüme geçilirken uygulama uyumluluğunun bozulabilmesi

iPHONE OS

• Güncel ve yaygın işletim sistemlerinde bulunan birçok özelliği barındırmıyor

• Sınırlı codec desteğine sahip

• Birçok işlem için bilgisayara bağlı olmaya ihtiyaç duyuyor

• Java ve Flash desteği yok

• Uygulama geliştirme ortamı yalnızca Mac OS üzerinde çalışıyor

WINDOWS MOBILE

• Etkin kullanım için işletim sistemine aşinalık gerektirmesi

• Görsellik açısından rakiplerinin gerisinde kalması

• Doğrudan ve yalnızca parmakla dokunmak üzere geliştirilmediği için dokunmatik cihazlarda tutarsız ve yersiz davranışlar göstermesi

• Rakiplerine göre oldukça hantal kalıyor

SYMBİAN OS

• Etkin kullanım için işletim sistemine aşinalık gerektirmesi

• Görsellik açısından rakiplerinin gerisinde kalması

• Doğrudan ve yalnızca parmakla dokunmak üzere geliştirilmediği için dokunmatik cihazlarda tutarsız ve yersiz davranışlar göstermesi

• Rakipleri arasında düşük performansa sahip oluşu (Symbian Vakfı bu sorunu aşmak için işletim sistemine arındırma ve basitleştirme işlemleri uyguluyor.)