Bellekk

Bellek

Sistem belleği veya daha yaygın şekliyle RAM (Rasgele Erişimli Bellek) olarak bilinir, işlemcinin daha hızlı ulaşabilmesi amacıyla sabit disk sürücüsünden alınan verilerin geçici olarak depolanması için kullanılır. Daha hızlı olan bellek, genel sistem performansını arttırır ancak bellek boyutu da önemlidir çünkü yeterli RAM’iniz yoksa sistem, bellekteki verileri geçici olarak depolamak için sabit diski “takas dosyası” olarak kullanır. Bu nedenle genel sistem performansı belirgin şekilde düşer.

Bellek performansı üzerinde büyük etkiye sahip iki husus, bant genişliği ve bilgisayarın çalışma hızıdır. Bellekte, bant genişliği ve saat hızının doğrudan orantısal ilişkisi vardır; daha fazla saat hızı ve daha yüksek bant genişliği daha iyi performansa neden olan daha çok veri aktarım oranına eşittir. Diğer bir yandan, yüksek bellek zamanlaması daha büyük gecikme anlamına geldiğinden bellek zamanlamalarını da göz önünde bulundurmak gerekir.

Gecikme, nanosaniye cinsinden ölçülür ve bellek denetleyicisi tarafından bir komutun oluşturulması ile ilgili verinin bellek üzerinden erişilebilir olması arasında geçen zamandır. Gecikme ne kadar az ise veriye o kadar hızlı ulaşırsınız. Bellek modüllerinin çalışma hızı ne kadar artarsa gecikmenin de o kadar arttığını unutmamamız gerekiyor. Diğer bir yandan belirli ve seçkin bellek modülleri, gecikmeyi alt seviyelerde tutarken daha yüksek çalışma hızı sunmaktadır.

Bellekler, yıllar boyunca geliştirilmiştir ve günümüzde yaygın şekilde kullanılan bellek tipleri DDR2 ve DDR3 SDRAM (Senkronize Dinamik Rasgele Erişimli Bellek) tipleridir.DDR2′nin yerini kısa bir süre önce bir üst modeli olan DDR3 bellekleri almış ve son 12 ay içinde ana bellek teknolojisi haline gelmiştir. Intel ® X58 ve P55 yonga seti serisinde DDR3, tek bellek seçeneğidir ve bu nedenle tüm yeni sistemlerde standart hale gelmiştir. DDR3, DDR2′ye kıyasla daha yüksek bilgisayar hızı sunarken belleğin bant genişliğini de arttırır. Daha iyi performans sunmasının yanı sıra DDR3′ün çalışma voltajı daha düşük ve 1,5 V kadardır. Bu da bellek modüllerin daha az ısınacağı ve DDR2 bellek modüllerine kıyasla daha az güç harcayacakları anlamına gelmektedir.

Günümüzde resmi olarak desteklenen DDR3 bellek hızı Intel P55 tabanlı ana kartlarda 1333MHz’dir ancak sisteminizin hızını arttırırsanız daha hızlı modüller kullanmanız mümkündür. GIGABYTE’ın P55 anakartları, anakart modeline ve CPU’ya göre 2600 MHz’ye kadar bellek hızlarını desteklemektedir.

Anakart tarafından desteklenen bellek tipi,çalışma hızı ve boyutu, yonga seti ile ya da CPU’daki bütünleşik bellek denetleyicisi tarafından belirlenir. Bellek bant genişliğini daha da arttırmak için Intel® birkaç yıl önce çift kanallı bellek mimarisini geliştirmiştir. İsminden de anlaşıldığı gibi çift kanallı terimi, belleğin iki kanal üzerinden çalıştığı ve bu da bu özellikten yararlanabilmek için bir çift bellek modülü takmanız gerektiği anlamına gelir. Çift kanal modunda bellek bant genişliği iki katına çıkar ve 64-bit ya da 128-bit arasında bir değer alır; bu şekilde, tek kanallı moda kıyasla bant genişliği de iki katına çıkar. X58 yonga seti, üç kanallı belleği de destekler ancak Intel bu teknolojinin kullanıldığı tek platformdur.

Belleklerin Bant Genişliği

Bellek modülleri ya da DIMM’ler (çift hatlı bellek modülü), çift kanallı modda doğru çalışmak için aynı kapasiteye, çalışma hızına ve bellek zamanlamasına sahip olmalıdır ve genellikle, daha önce eşleştirilmiş modülleri satın alabilirsiniz. Bellek denetleyicisi belleği, 64 bit yerine veri transferini iki kat arttırabilecek şekilde 128 bitte adresleyebilir.

Örneğin, iki çift kanallı DDR3 1333 MHz DIMM’in kullanılması toplamda 21,2 GB/s (2 x 10,6 GB/s) bant genişliği elde etmenizi sağlar. Intel’in X58 yonga setleri, üç kanallı DDR3 belleğini destekler ve yukarıdaki aynı örneği kullandığımızda üç adet DDR3 1333 MHz DIMM kullandığınızda 31,8 GB/s bant genişliği elde edersiniz. Uygulamaların tümünün yüksek bellek bant genişliğinin avantajlarından yararlanmadığını ve çok sayıda tüketici uygulamasının yüksek bellek bant genişliklerinden çok az yararlandığını unutmayınız,

DDR bant genişliği nasıl hesaplanır? Kısaca, DDR bant genişliği önceden veri aktarma genişliği ve veriyolu genişliğinin saat hızıyla çarpılmasıyla elde edilen değerdir. Tüm DDR bellek modülleri, 64-bit (8 bayt) geniş veri yolu kullanmaktadır. Örneğin, DDR2 400 belleğinin bant genişliği 3,2 GB/s’dir ve bu nedenle PC2-3200 olarak da bilinmektedir DDR3 1066, PC3-8500 olarak bilinirken bant genişliği 8,5 GB/s’dir (113x8x8 bayt) ve diğer bellek tiplerini de aynı şekilde hesaplayabilirsiniz.

Bellek Uyumu

Anakarta yalnızca tek bellek modülü takıldığında genellikle herhangi bir uyumluluk sorunu olmamaktadır. Ancak, iki veya daha fazla bellek modülü takıldığında, aynı hızdaki modüllerin kullanılması önerilir; aksi takdirde, tüm bellek modülleri otomatik olarak en düşük hızdaki bellek modülüyle aynı hızda çalışır ve genel performansı düşürür.

Ancak, bellek modüllerinin tümü aynı hızda olduğu sürece her iki çiftin boyut bakımından özdeş olması gerekmez. Örneğin, anakartta iki DDR3 1333MHz 1GB modül ve iki DDR3 1066 MHz 512MB modül çift kanal olarak takılı dört bellek yuvası varsa, sistem belleği 1066 MHz’de (en düşük genel faktör) çalıştıracaktır. 3GB belleğin tümüne (1GB x 2 ve 512MB x 2) erişilebilir ve 128 bit çift kanal modunda çalışır ancak iki adet 1GB’lık modül daha düşük hızda çalışacaktır.

Bellek Modülleri Nasıl Tanıtılır

Farklı mimari, teknik özellik, çalışma voltajı esasına dayandıklarından ve farklı yuva türlerini kullandıklarından DDR3 ve DDR2 bellek modülleri uyumlu değildir. Ancak, aynı konektör sayısına sahip olduklarından yalnızca modüllere bakarak farkı anlamak çok zor olabilir. Daha yakından bakarsanız bellek modüllerinde bir çıkıntı görürsünüz ve bu çıkıntı, sisteminize yanlış bellek tipini takmanızı engeller.

DDR3 modülünü yandaki resimdeki gibi bir DDR2 modülünün üzerine yerleştirirseniz DDR2 modülüne kıyasla DDR3 modülündeki çıkıntının oldukça solda olduğunu göreceksiniz. Diğer bir yandan, bunu kontrol etmenin en iyi yolu üretici tarafından yapıştırılan etiketi okuyarak doğru modül türünü seçmenizdir.